Finał Konkursu „Piękna Wieś Opolska 2025”
Konkurs „Piękna Wieś Opolska” należy do najważniejszych wydarzeń promujących rozwój obszarów wiejskich regionu oraz aktywność i zaangażowanie jego mieszkańców. Celem konkursu jest inspirowanie do działań na rzecz lokalnych społeczności oraz tworzenie przestrzeni wymiany dobrych praktyk i pomysłów na nowe, modelowe inicjatywy.
Tegoroczna edycja odbyła się pod hasłem „Dziedzictwo i tożsamość” i została przeprowadzona w dwóch kategoriach:
• „Najpiękniejsza Wieś – dziedzictwo i przyszłość”
• „Najciekawsze Miejsce – opowieść i tożsamość”
W 2025 roku do konkursu zgłoszono 19 miejscowości z całego województwa opolskiego.
Rozstrzygnięcie konkursu „Piękna Wieś Opolska 2025” odbyło się podczas Dożynek Wojewódzkich, które miały miejsce
7 września 2025 r. w Dobrodzieniu.
W kategorii Najpiękniejsza Wieś Województwa Opolskiego 2025
I miejsce – 15 000 zł
Zalesie Śląskie, Gmina Leśnica
Wybitnym wyróżnikiem wsi jest tradycja układania dywanów kwietnych na procesję Bożego Ciała. Procesja „po kwietnych dywanach” jest wydarzeniem, na które przyjeżdża rok rocznie tysiące osób. Świętowanie Bożego Ciała z tradycją układania dywanów w 2020 roku uzyskało wpis na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego a w 2021 roku na listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Centrum wsi jak i przyległe ulice Zalesia Śląskiego zachowują wiejski charakter, ujmują ładem i pomysłowością zagospodarowania posesji oraz terenów publicznych,
w szczególności centralnego skweru wsi.
II miejsce ex aequo – 12 000 zł
Górki, Gmina Prószków
W Górkach szczególne miejsce zajmuje kuchnia śląska. Gotowanie, przygotowywanie tradycyjnych potraw wzorcowo łączy pokolenia, a także stanowi atut kulinarnych rywalizacji w regionie. Odpowiedzialność za przyszłość wsi przyjęło Stowarzyszenie „Nasze Górki” pod przewodnictwem wybitnie zaangażowanej pani sołtys. Świetlica wiejska – dawna szkoła, otwarta dla wszystkich, konsekwentnie remontowana, mieszcząca imponujące bogactwem i jakością zbiorów „Małe Góreckie Muzeum” wraz z otoczeniem stały się autentycznym sercem wsi. Otwartość i życie, przywiązanie i emocjonalny stosunek mieszkańców do tego miejsca wyraża witający w Górkach mural malowany przez dzieci i młodzież oraz „zakątki”
i „zaułki” – urządzone z pietyzmem miejsca kameralnych spotkań i rozmów. Równie bogato prezentuje się życie społeczne wsi, w szczególności stawiające na rozwój kulturalny (grupa artystyczna) i osobisty najmłodszego pokolenia. Remedium na doskwierający sołectwu niedostatek infrastruktury sportowej i przestrzeni publicznych stanowi park wiejski tworzony społecznym zaangażowaniem. Wzniesiona na nim wiata 25- lecia odnowy wsi jest miejscem integracji i inspiracji. Sąsiadująca z nim otwarta, broniąca się przed zabudową przestrzeń daje wgląd na pobliski Winów – wcieloną do Opola wieś, której aktywność i życie społeczne zanikło. Górki za wszelką cenę nie zamierzają tego losu podzielić.
III miejsce ex aequo – 12 000 zł
Niwki, Gmina Chrząstowice
Niwki w dobie postępu radzą sobie w sposób obiecujący. Podopolska lokalizacja wśród lasów i w sąsiedztwie Jeziora Turawskiego powodują, że wieś jest atrakcyjnym miejscem do osiedlenia oraz jako punkt postoju dla rowerowego ruchu turystycznego. Wybudowanie we wsi ciągów pieszo-jezdnych oraz sieć tras rowerowych w otoczeniu powodują, że wieś jest predysponowana do turystyki „na kole”. Podkreśla to usytuowany w centrum wsi unikalny pomnik wywodzącego się z Niwek Joachima Halupczoka – rowerowego mistrza świata i mistrza olimpijskiego. Aktywność społeczności wiejskiej niedawno zaowocowała budową świetlicy wiejskiej ze świetnie urządzonym, klubowym wnętrzem i boiskiem oraz przyległymi terenami rekreacyjnymi. Był to impuls do reaktywacji śląskich tradycji, ożywienia życia społecznego wsi i utworzenia Koła Gospodyń i Gospodarzy Wiejskich. Uwaga koncentruje się obecnie nad zachowaniem obiektów historycznych i udostępnieniem walorów wsi, w tym poprzez wytyczenie okalającej wieś trasy historyczno-przyrodniczej. Świetne rozpoznanie historii i jej pasjonaci w gronie liderów wsi zwiastują sukces tego przedsięwzięcia. Menedżerski styl wiejskiego przywództwa, zaangażowanie mieszkańców, włączenie się gminy w kluczowe przedsięwzięcia, świadomość wyzwań i szans, jasny plan działania uczyniły Niwki wsią prężną o wzrastającym potencjale i atrakcyjności.
III miejsce – 9 000 zł
Pludry, Gmina Dobrodzień
Pludry to wieś na północnym krańcu województwa opolskiego, która swój rozwój zawdzięcza poprowadzonej z końcem XIX w. linii kolejowej oraz powiązanemu z nią przemysłowi – nadal funkcjonującemu zakładowi impregnacji podkładów kolejowych. Obecnie Pludry są wspólnotą wręcz wzorcową. Bogatą w szanse i możliwości współczesność wykorzystała, by zdefiniować się na nowo – już nie jako zależną od przemysłu, a w pełni nowoczesną, przedsiębiorczą i obywatelską społeczność konstruującą swoją tożsamość poprzez systematycznie odkrywane i wykorzystywane przyrodnicze bogactwo otoczenia. Manifestuje to mural przedstawiający chronione gatunki owadów żyjące w uroczysku pluderskich stawów oraz jaskółka w godle wsi. Nie ma tu jednego „centrum” w znaczeniu przestrzennym, ale takie jest w wymiarze życia wspólnotowego. To budynek i otoczenie starej szkoły. Dzięki pracy mieszkańców miejsce to z pustostanu przekształciło się w wiejskie centrum aktywności organizacji wiejskich. Pomysłowość i śmiałość zamierzeń, w tym ujętych w strategię smart village, to cecha charakterystyczna społeczności wsi, wśród której wyróżniają się kobiece osobowości.
Wyróżnienia oraz nagrodę w wysokości – 4 000 zł otrzymały:
- Krzyżowa Dolina, Gmina Ozimek
- Pokój, Gmina Pokój
Podziękowanie za udział oraz nagrodę 2 000 zł wręczono:
- Głogówek- Winiary, Gmina Głogówek
- Skorogoszcz, Gmina Lewin Brzeski
- Dobrzeń Wielki, Gmina Dobrzeń Wielki
- Sławniowice, Gmina Głuchołazy
W kategorii „Najciekawsze miejsce”
I miejsce – 10 000 zł
Zagroda Chłopska w Gąsiorowicach, gm. Jemielnica
W Gąsiorowicach budynek gospodarski w sąsiedztwie dawnej szkoły (obecnie przedszkole i świetlica wiejska) zaaranżowano na chłopską zagrodę jako ilustrację życia mieszkańców wsi sprzed 100 lat. Wnętrze urządzono jako kuchnię, będącą centrum życia rodzinnego wraz z pokojem dziennym i sypialnią. Wyposażono ją w proste meble i sprzęty użytku codziennego. Drugie pomieszczenie jest izbą pamięci. Głównym elementem wystroju jest stara fotografia i eksponaty dotyczące kreowanej specyfiki Gąsiorowic (wieś gąski) oraz ich historii. Wykorzystano stare wrota czyniąc z nich „bramę do historii” wsi. Spod Zagrody ścieżka wiedzie do ogrodu Ołmy – rozległego terenu rekreacyjno–edukacyjnego, którego centrum zajmuje imponujące, zadaszone miejsce spotkań.
II miejsce – 7 000 zł
Centrum dziedzictwa historycznego i kulturowego wsi Kadłub Wolny, gm. Zębowice
Kadłub Wolny ma unikalną opowieść „walki o swoje” – walki o własność i tym samym wolność osobistą. Historia ta rozpoczyna się za panowania Rudolfa II Habsburga w roku 1605 kiedy to siedmiu włościan – przodków dzisiejszych mieszkańców wsi, wykupiło wieś spod władania miejscowego feudała. Oryginalny, historyczny budynek Karczmy jest miejscem dorocznego zebrania członków wspólnoty lasów. Na co dzień to dom spotkań i uroczystości mieszkańców wsi lub poszczególnych rodzin. Obiekt Karczmy ostatnio wzbogacił się o mural przedstawiający scenę wykupienia się wsi z rąk rycerza Jana von Bess. W Kadłubie Wolnym historia sprzed wieków stworzyła szczególne miejsce, nadal spaja i ożywia wiejską wspólnotę, dziś w przekonaniu, że warto się nią podzielić.
III miejsce ex aequo – po – 5 000 zł
Izba pamięci w Dąbrowie, gm. Świerczów
W roku 2023 z inicjatywy lokalnej mała Szkoła Podstawowa w Dąbrowie otrzymała szczególne imię: Polskich Górali. Był to impuls, by zebrać i pokazać pamiątki z przeszłości. Ekspozycję z okazji nadania imienia szkole zaledwie w rok przekształcono w Izbę Pamięci, lokując ją w niewielkim pomieszczeniu nad wiejską świetlicą. Każdy kawałek przestrzeni wypełniają sprzęty, stroje, obrazy, fotografie, rękodzieło i dokumenty ilustrujące życie Lachów Limanowskich – tam w Beskidzie Wyspowym i tu w trudnych, powojennych latach wrastania w opolską ziemię. Jakość zbioru i autentyczność o nim opowieści poruszają, bo są nośnikiem tożsamości wspólnoty Dąbrowian, niezbędnej, by mierzyć się z wyzwaniami współczesności, tym trudniejszymi im mniej w szkole roztańczonych „Góralików” i „Dąbróweczek”.
Plac strażacki w Wierzbiu, gm. Łambinowice
Plac Strażacki w Wierzbiu to wynik sukcesywnie realizowanej od kilkunastu lat przebudowy i zagospodarowania przez mieszkańców wsi nieużytku przy remizie OSP. W tym plenerowym miejscu spotkań użyto świadomie motywu kolumn oraz wykorzystano i wyeksponowano gromadzone we wsi artefakty jako świadków historii wsi. Przy współpracy z architektami krajobrazu powstał teren, który przyjął formę stopy nawiązującej do miejscowej legendy. Odnowiono też przylegający do tego terenu dawny staw przeciwpożarowy, który wyposażono w drewniany pomost. Wierzbie wzbogaciło się o otwartą, przygotowaną do kontemplacji i spaceru przestrzeń przyległego stawu.
Wyróżnienia oraz nagrodę w wysokości – 3 000 zł otrzymały:
- Plac wiejski w Janinowie, gm. Rudniki
- Ścieżka edukacyjno-przyrodnicza w Niezdrowicach, gm. Ujazd
Podziękowanie za udział oraz nagrodę 1 000 zł wręczono:
- Kielcza, gm. Zawadzkie – Centrum wsi
- Płużnica Wielka, gm. Strzelce Opolskie – Izba tradycji Śląscy Teksańczycy
- Przysiecz, gm. Prószków – Plac festynowy
Tegoroczna edycja pokazała, że opolskie wsie to miejsca pełne pasji, tradycji i piękna, w których kryją się wyjątkowe perełki kultury, historii i przyrody, które zasługują na szczególne wyróżnienie.
