Żyrowa
rok przystąpienia sołectwa do Programu Odnowy Wsi: 1997
Liczba mieszkańców: 817
Stowarzyszenie Nasze Dziedzictwo w Żyrowej
Żyrowa to miejscowość z pełną infrastrukturą techniczną, przyjazna środowisku naturalnemu, bogata w zabytki, łącząca tradycje z nowoczesnością i prężnie działającymi organizacjami pozarządowymi.
W Żyrowej znajduje się również jedyna na Opolszczyźnie, okrągła, dwufunkcyjna kapliczka – studzionka, wzniesiona
na początku XIX wieku, obudowana cylindrycznie wysokim murem w 1800 roku i nakryta daszkiem stożkowym pobitym gontem. Studnia ta służy jednocześnie za kapliczkę przydrożną.
Najbardziej charakterystycznym miejscem w Żyrowej jest tzw. Kozi Rynek – niezbyt duże rondo z pomnikiem Kozy
oraz tzw. „woziwodą”, czyli ręcznym wózkiem z beczką, w której prawie przez 170 lat mieszkańcy wsi wozili wodę
z pobliskiej kapliczki – studzionki.
Na pobliskim cmentarzu znajduje się stara zabytkowa kaplica cmentarna w stylu klasycystycznym z I połowy XIX wieku.
W centrum wsi, po lewej stronie widnieje także kapliczka św. Jana Nepomucena – patrona dobrej spowiedzi, opiekuna mostów i obrońcy przed powodzią.
Uwagę zwraca również prawie stuletni budynek szkoły podstawowej. Od 1987 roku mieści się w nim izba regionalna,
w której uczniowie zgromadzili bezcenne pamiątki minionych czasów, stare eksponatytypowe dla górnośląskiej chaty.
Jest to wielokulturowe świadectwo historii tej ziemi.
To wieś o unikalnych walorach turystyczno-krajoznawczych z możliwością uprawiania turystyki pieszej i rowerowej
po oznakowanych łagodnych szlakach i trasach.
W miejscowości znajduje się rozłożysty dąb cesarski, posadzonym na pamiątkę pobytu w Żyrowej niemieckiego cesarza Wilhelma II w 1911 roku.
Rezerwat przyrody „Lesisko” jest położony na terenie Parku Krajobrazowego „Góra Świętej Anny”, na południowych stokach grzbietu.
Program Odnowy Wsi:
Do najważniejszych przedsięwzięć realizowanych w ramach odnowy wsi zaliczyć można zadania związane z boiskiem sportowym (budowa oświetlenia czy instalacji nawadniającej wraz z odwiertem), jak również odrestaurowanie zabytkowego muru okalającego kościół.
W roku 2002 Żyrowa zdobyła tytuł „Najpiękniejsza Wieś Opolska”, dwa lata później w 2004 roku została laureatem „Europejskiej Nagrody Odnowy Wsi” a w roku 2008 w ramach konkursu „Piękna Wieś Opolska” uzyskała wyróżnienie
w prestiżowej kategorii „Wieś przyszłości”.
Najciekawsze projekty:
- Projekt zrealizowany w ramach Marszałkowskiej Inicjatywy Sołeckiej – Wykonanie przyłącza gazowego do budynku (sportowca LKS Victoria) przy ul. Hrabiów von Gaschin w Żyrowej o wartości 5 000 zł.
- Drzewo XX-lecia Programu Odnowy Wsi – zadanie realizowane w ramach projektu “Bioróżnorodność Opolszczyzny – skarbem dziedzictwa przyrodniczego” – posadzono lipę z okazji przypadającego w roku 2017 jubileuszu 20 lat Programu Odnowy Wsi.
Rys historyczny:
Żyrowa po raz pierwszy była wzmiankowana w 1302 roku w bulli papieża Bonifacego VIII jako Zirova, składająca dziesięcinę klasztorowi cystersów z Jemielnicy. Jej nazwa pochodzi od imienia Żyro (z 1198roku). Niemieccy uczeni wywodzą te nazwę od rośliny żyr zajęczy (przynęt zajęczy), która jest często spotykana w tej okolicy.
W miejscowości znajduje się wczesnobarokowy kompleks pałacowo-parkowy z I połowy XVII wieku, wzniesiony
przez hrabiów von Gaschin, a przebudowany przez ostatnich właścicieli – rodzinę von Francken-Sierstorpff. Zabytkowy kompleks pałacowy otacza rozległy park dworski o powierzchni 11,5 ha.
Do zespołu pałacowego prowadzi zabytkowa brama wjazdowa, obok której mieści się najstarszy budynek we wsi – stara plebania z XIV wieku.
W bezpośrednim sąsiedztwie pałacu wznosi się gotycko-barokowy, pocysterski kościół filialny św. Mikołaja. Zbudowany około 1300 roku w stylu gotyckim, a powiększony i przekształcony w duchu barokowym w I połowie XVIII wieku.
Świadkiem dawnej historii Żyrowej jest stary folwark „Leśnik”, zwany Waldhofem z którego obecnie pozostały jedynie ruiny.
Źródło:
- https://www.opolskie.pl/marszalkowska-inicjatywa-solecka/,
- https://zdzieszowice.pl/
- ankiety i materiały będące w dyspozycji UMWO w DRW
