Żelazna
rok przystąpienia sołectwa do Programu Odnowy Wsi: 2007
W sołectwie znajduje się kościół pw. św. Jadwigi. Do zabytków na terenie wsi zaliczyć można spichrz dworski z II połowy XVIII wieku a także figurę Najświętszej Marii Panny z 1903 roku.
W bliskim sąsiedztwie wsi Żelazna znajduje się kompleks trzech jezior oraz tereny zielone o łącznej powierzchni 100 ha.
Żelazna to miejscowość otoczona lasami, w których występuje bogaty drzewostan, wiele gatunków grzybów oraz różnego rodzaju zwierzyna. W pobliskim lesie znajduje się siedlisko bociana czarnego. Okolica ta doskonale nadaje się do uprawiania turystyki rowerowej.
Rys historyczny:
Wieś pierwszy raz była wzmiankowana na początku XIV stulecia i wchodziła w skład dóbr wrocławskich biskupów. Wówczas we wsi znajdowała się kaplica św. Jadwigi. Przez stulecia właścicielami Żelaznej były m.in. rodziny von Dresky, Krause von Cronfeld, von Gaffron, von Francken-Sierstorpff i Schaffgotsch. Historycy uważają, że właśnie w Żelaznej swoją główną siedzibę miała rodzina von Dresky – przedstawiciele starego śląskiego rodu.
Kościół pod wezwaniem św. Jadwigi w obecnej formie został zbudowany w 1781 roku, w miejscu wcześniejszej świątyni, zapewne średniowiecznej. Jest to budowla późnobarokowa, orientowana. Po zachodniej stronie znajduje się wieża zwieńczona hełmem z chorągiewką, na której widnieje data ukończenia budowy. Wnętrze zdobi ołtarz z przełomu XVIII i XIX wieku. Ambona pochodzi z pierwszej połowy XIX stulecia, drewniany chór muzyczny z przełomu XVIII i XIX wieku, jak również późnobarokowe rzeźby św. Jadwigi i nieokreślonego biskupa.
W pobliżu kościoła znajduje się neogotycki piętrowy pałacyk z XIX wieku. Zamieszkany był przez miejscowego zarządcę dóbr, najpierw rodziny von Francken-Sierstorpff, a potem rodziny Schaffgotsch.
liczba mieszkańców: 244
Najciekawsze projekty:
- Projekt zrealizowany w ramach Marszałkowskiej Inicjatywy Sołeckiej na rok 2021 – Wykonanie monitoringu w sołectwie Żelazna o wartości 5 000 zł.
