Program Odnowy Wsi w województwie opolskim
Odnowa wsi – cechy i misja
Odnowa Wsi to ewolucyjnie rozwinięta metoda rozwoju lokalnego – wsi i ich społeczności. Zrodziła się na przełomie lat 70 i 80 w Niemczech i Austrii na skutek regionalnie kształtowanego poczucia odpowiedzialności za przyszłość małych ojczyzn. W odnowie wsi podstawowe znaczenie ma wykorzystanie miejscowych zasobów i czynników rozwoju o charakterze niematerialnym, a w szczególności tożsamości społeczności wiejskich i wartości życia wiejskiego. Odnowa Wsi istnieje dzięki zaangażowaniu mieszkańców wsi i rozkwita wspierana przez gminę i region.
Efekty takiego podejścia widoczne są na opolskich wsiach, na których jakość życia w ciągu ostatnich 23 lat znacznie się poprawiła. Mieszkańcy aktywnie uczestniczą w życiu wsi, tworzą lokalne organizacje, realizują w nich wiele ciekawych projektów. Szansa, jaką dają fundusze krajowe i unijne, jest znakomicie wykorzystywana.
Na opolską wieś w trakcie ponad 20 lat funkcjonowania Programu Odnowy Wsi trafiło:
- ponad 151 mln zł z funduszy unijnych,
- sołectwa zrealizowały 70 000 projektów o łącznej wartości 380 mln zł.
Istotą programu jest przede wszystkim wykreowanie faktycznych liderów wiejskich, świadomych znaczenia odnowy wsi dla rozwoju sołectwa. Tworzone początkowo grupy odnowy wsi, a później stowarzyszenia, sukcesywnie realizują opracowane strategie rozwoju.
- Planowanie działań,
- Umiejętność wyznaczenia priorytetów,
- Dostosowywanie planów do posiadanych sił i zasobów to tylko połowa sukcesu we wdrażaniu programu.
Dzięki ciągłemu dokształcaniu opolscy liderzy doceniają znaczenie funkcjonowania we wsi domów spotkań czy izb tradycji, a także funkcjonalnego zagospodarowania wspólnej lokalnej przestrzeni. Dbają o zasoby dziedzictwa kulturowego i kulinarnego oraz otaczającą przyrodę. Proces ciągłego kształcenia jest niezwykle cenny dla wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich.
Wiedza merytoryczna o aktywizowaniu społeczności lokalnych, zachowaniu dziedzictwa kulturowego, przyrodniczego czy kulinarnego daje szansę na rozwój opolskich wsi, a tym samym rozwój województwa. Przez 23 lata:
- przeszkolono ponad 22 000 osób,
- zorganizowano 950 szkoleń i warsztatów,
- udzielono dotacji ze środków Samorządu Województwa Opolskiego na kwotę blisko 2 mln zł.
Łącznie na realizację Programu Odnowy Wsi wydatkowano ponad 8 mln zł. Wiedza merytoryczna pozyskana na szkoleniach i warsztatach wspierana jest dobrym przykładem realizacji działań, które można poznać w trakcie wyjazdów studyjnych. Dzięki partnerstwom z innymi krajami, zwłaszcza Europy Zachodniej, uczestnicy opolskiego Programu Odnowy Wsi mieli możliwość udziału w podróżach studyjnych m.in. do Niemiec, Austrii, Słowacji, Czech, Luksemburga i Francji. Zaangażowanie środowiska naukowego, a w szczególności pomoc merytoryczna wykwalifikowanej kadry dla liderów odnowy wsi, to jeden z priorytetów działania. Głównym celem jest aktywizowanie lokalnej społeczności, jak też wskazywanie pożądanych kierunków zmian na obszarach wiejskich. Dodatkowo istotne jest zachęcanie do realizacji projektów i strategii sołectw przez lokalne grupy działania czy organizacje pozarządowe.
Wsparcie sołectw przez Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego
Po wielu latach funkcjonowania opolskiego programu Odnowy Wsi jego efekty są widoczne na każdym kroku. Opolska wieś, wspierana przez samorządy, wyróżnia się:
- estetyką i urodą wiejskich gospodarstw,
- jakością życia,
- ładem przestrzennym,
- dbałością o dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe.
Opolskie doświadczenia wyraźnie pokazują, że możliwe jest przekonanie społeczności wiejskich, iż warto wziąć sprawy w swoje ręce i zmieniać swoje najbliższe otoczenie. Wiele sołectw uczestniczących w programie to dziś wsie sukcesu, które realizują zadania publiczne oparte na autentycznym, odpowiedzialnym partnerstwie. W tych wsiach sprawnie funkcjonują grupy odnowy wsi i około 250 stowarzyszeń działających dla rozwoju i odnowy wsi. To budujący przykład społeczeństwa obywatelskiego. Społeczności lokalne zdobyły przez ten czas umiejętność racjonalnego i celowego wydawania pozyskanych funduszy, a każda złotówka, przeznaczona na realizację zadania w programie Odnowy Wsi, wygenerowała dodatkowo 23 złote w końcowej wartości projektów.
